“`html
Michael Roberts’ın En İyi Okuma Önerileri
Marksist iktisat alanında tanınan yazar Michael Roberts, yıl boyunca okuyup önerdiği kitapları paylaşıyor. İşte bu kitaplardan bazıları:
ALTI KRİZ
José Tapia’nın yeni kitabı “Dünya Ekonomisinin Altı Krizi” (Six Crises of the World Economy) okuyuculara, 1970’lerden bu yana dünya kapitalist sisteminde meydana gelen önemli krizlerin bir haritasını sunuyor. Bu kitapta belirttiğine göre, bu dönem boyunca toplam altı kriz ortaya çıkmıştır; ilk kriz 1970’lerin ortasında başlarken, son kriz 2020’de KOVİD-19’a bağlı olarak gerçekleştirilmiştir.
Tapia, Marksist bir bakış açısıyla, Krisen teorisini geliştiren ekonomistlerin çalışmalarına dayanarak, bu krizlerin kapitalizme özgü bir olgu olduğunu vurgulamaktadır. Kitap, büyük ekonomik krizlerin periyodik olarak on yılda bir meydana geldiğini ve mevcut yönetişim çabalarının piyasa ekonomisinin kendi kendini düzenleme yeteneğini yeterince gerçekleştiremediğini göstermektedir.
SERVET EŞİTSİZLİĞİ
İngiliz İşçi Partisi Milletvekili Liam Byrne’ın “Servet Eşitsizliği” (Inequality of Wealth) isimli eseri, modern kapitalizmin ileri sürdüğü aşırı servet ve gelir eşitsizliklerini ele almaktadır. Byrne, bu sorunu çözmek üzere reformist bir yaklaşımla, hükümetin genç bireylere kariyerlerine başlangıç için yardımda bulunması gerektiğini savunuyor.
Bu bağlamda, bir egemen servet fonu kurulması ve daha adil bir vergi sisteminin getirilmesi gerektiğini öne sürüyor. Yazar ayrıca, yapılan bu reformların yavaş bir şekilde devreye sokulmasının, toplumsal kabul açısından daha sağlıklı olacağını öne sürmektedir.
KAPİTALİZM DEVLETİ
Londra SOAS Üniversitesi’nden Profesör Costas Lapavitsas tarafından oluşturulan “Kapitalizm Devleti” (The State of Capitalism), kapsayıcı bir çalışmayı yansıtmaktadır. Bu kitap, ekonomik karar alma süreçlerindeki güç dengesinin değişmesi gerektiğini ve bunun için kamu sektörünün üretim ve dağıtımda daha etkili bir rol oynaması gerektiğini öne sürüyor.
Kolektif, ekolojik krizle yüzleşme ve toplumsal bilinç geliştirme hedeflerine yönelik gerekli sosyal temellerin oluşturulmasını savunurken, bireysel sermayenin bunu başaramayacağı görüşünde birleşiyor. Bu eser, tartışma yaratacak birçok konuyu içinde barındırıyor ve mutlaka incelenmeli.
YANLIŞ FİYAT
Brett Christophers’ın “Yanlış Fiyat” (The Price is Wrong) kitabı, kapitalizmin karşı karşıya olduğu yatırım ve karlılık arasındaki çelişkilere derinlikli bir bakış sunuyor. Christophers, yenilenebilir enerji hedeflerine ulaşmada karşılaşılan zorlukların, kaynak maliyetlerindeki düşüşle ilişkilendirilmemesi gerektiğini savunmaktadır.
Christophers, fosil yakıtların karlılığı düşse bile, özel sermayenin gereken dönüşümü sağlamak için yeterince hızlı hareket etmediğini iddia etmektedir. Bunun yerine, kamu mülkiyetinin önemli bir alternatifi olarak önerilmesi, karbon emisyonlarının azaltılması yolunda daha etkin bir çözüm olarak öne çıkmaktadır.
VAHŞİ KAPİTALİZM
Grace Blakeley, “Vahşi Kapitalizm” (Vulture Capitalism) adlı kitabında, kapitalizmin gerçek doğasını ve rekabetin gerçekte nasıl işlediğini ele alıyor. Ona göre, günümüzde büyük tekellerin varlığı sayesinde, pazardaki rekabetin etkisi giderek azalmaktadır.
Blakeley, Joseph Schumpeter’in tanımladığı gibi ‘yaratıcı yıkım’ mekanizmalarının artık geçerli olmadığını ve krizlerin giderek daha fazla devlet destekli çözümlerle bertaraf edildiğini vurguluyor. Bu durum, küçük işletmelerin ve genel olarak işgücü üzerindeki etkilerini sorgulanabilir hale getiriyor.
ÖZGÜRLÜĞE GİDEN YOL
Joseph Stiglitz’in “Özgürlüğe Giden Yol” (Road to Freedom) adlı eseri, neoliberalizmin insan özgürlüğüne olan tehdidini açıklıyor. Stiglitz, bu tehditlerin sonucunun doğanın yasalarıyla değil, günümüz ekonomik kurallarının bir sonucu olduğuna dikkat çekiyor.
Stiglitz, mevcut neoliberal sistemin, bir oyuncunun zenginleşmesini değil, genel toplumsal dengenin bozulmasını sağladığını belirterek, durumu sorguluyor. Kuralların değiştirilmesi gerektiğini savunsada, bu dönüşümün neden gerekli olduğunu açıklayamaması eleştirilere neden oluyor.
EŞİTSİZ KALKINMA VE KAPİTALİZM
“Eşitsiz Kalkınma ve Kapitalizm” (Unequal Development and Capitalism) adlı kitap, Brezilyalı Marksist ekonomistler tarafından kaleme alındı ve eşitsiz kalkınmanın kapitalizm için belirleyici bir unsur olduğunu savunuyor.
Yazarlar, küresel ekonomik eşitsizliklerin derinleşmesinin, devlet müdahalesi olmadan düzeltilemeyeceğini ve tarihsel olarak belirli ülkelerin eğitim ve kalkınma bağlamında geri kalmalarının sebeplerine eğilmektedirler.
VASAL DEVLET: AMERİKA BRİTANYA’YI NASIL YÖNETİYOR?
Angus Hanton’un “Vassal State: How America Runs Britain” adlı kitabı, ABD’nin British industries üzerinde kurduğu kontrolü gözler önüne seriyor. Finasan alanındaki bağımlılık İngiltere’nin ekonomik yapısı üzerinde önemli etkiler yaratmaktadır.
Hanton, son yıllarda ABD şirketlerinin İngiltere’deki ekonomik etkisinin nasıl arttığını ve bu değişimin özellikle politikaya yansımasını analiz ediyor.
MARX’IN KAPİTALİNİN İZİNDE
“Marx’ın Kapitalinin İzinde: Marksist Politik Ekonomideki Tartışmalar ve 21. Yüzyıl Kapitalizmine Dersler” adlı eser, Türkiye’den iki Marksist ekonomistin katkılarıyla oluşturulmuş. Ahmet Tonak ve Sungur Savran, Marx’ın teorilerinin günümüzdeki geçerliğini sorgulayan bir dizi çalışmayı harmanlıyor.
Marx’ın “Kapital” eseri, kapitalizmin doğasına dair yapılan modern tartışmalara ışık tutmaya devam ediyor ve bu kitap, okuyucular için büyük bir kaynak sunuyor.
AZALAN KÂRLILIK VE ABD EKONOMİSİNDEKİ EVRİMİ
“Azalan Kârlılık ve ABD Ekonomisinin Evrimi” (Declining Profitability and the Evolution of the US Economy: A Classical Perspective) adlı çalışmasıyla Ascension Mejorado ve Manuel Roman, ABD ekonomisini Marksist bir perspektiften değerlendiriyor ve bu süreçte Marx’ın kârlılık yasasının önemini vurguluyorlar.
Yazarlara göre, kâr oranlarındaki düşüşler, ekonomik durgunluklara yol açmakta ve uzun süreli krizlerin sebepleri hakkında cesur çıkarımlar yapmaktadırlar. Bu da kritik noktalara dikkat çekiyor.
EKONOMİK BÜYÜME VE UZUN DÖNGÜLER
Nikolaos Chatzarakis, Persefoni Tsaliki ve Lefteris Tsoulfidis’in birlikte kaleme aldıkları “Ekonomik Büyüme ve Uzun Döngüler” (Economic Growth and Long Cycles) adlı eser, kapitalist ekonomik büyümeyi uzun döngüler bağlamında ele almaktadır.
Yazarlar, klasik ekonomik teorilere alternatif önerileri inceleyerek, günümüzdeki ekonomik dalgalanmaları anlamaya yönelik önemli gözlemler sunuyor. 21. yüzyılda kapitalizmin evrimi üzerine derinlemesine bir keşif yapıyorlar.
YOĞUNLAŞTIRILMIŞ KAPİTAL
Colin Chalmers’ın “Yoğunlaştırılmış Kapital” (Capital Condensed) eseri, Marx’ın üç cildini sade bir şekilde sunarak okuyucunun anlayışını geliştiriyor. Bu kitap, ekonomiye yeni başlayanlar için uygun bir başlangıç niteliği taşıyor.
GELECEĞİ GERİ ALMAK
Simon Hannah’nın “Geleceği Geri Almak: Yeni Başlayanlar İçin Ekonomiyi Planlama Rehberi” (Reclaiming the Future: A Beginner’s Guide to Planning the Economy) adlı kitabı, radikal demokratik toplum hedeflerine ulaşmak için yapılan dönüşümlerin yollarını gösteriyor.
Hannah, insan ihtiyaçlarını karşılayacak bir ekonomik sistemin gerekliliğini vurgularken, sosyalist demokratik planlamayı öneriyor.
MICHAEL ROBERTS KİMDİR
Michael Roberts, Michael Roberts, Marksist bir iktisatçı olarak 40 yılı aşkın süredir Londra Şehrinde ekonomi üzerine çalışmakta. Küresel kapitalizmin dinamiklerini inceleyerek, bu alanda köklü bilgi birikimi edinmiştir. Üstelik, siyasi eylemci olarak da geniş bir deneyime sahiptir. Büyük Resesyon, Uzun Depresyon ve Marks 200 gibi önemli çalışmaları bulunmaktadır.
Roberts, Aydınlık Gazetesi’nde haftada bir gün makalelerine devam etmektedir.
“`
