Io, Jüpiter’in üçüncü en büyük uydusu olup, yaklaşık 3.700 kilometrelik çapıyla Dünya’nın uydusundan biraz daha büyük. Jüpiter’e yaklaşık 422 bin kilometre mesafede dönen Io, dev gezegenin muazzam yerçekimi nedeniyle her 42,5 saatte bir tam tur atıyor. Bu aşırı çekim kuvveti, uydunun yüzeyinde 400’e yakın aktif volkan ve lav gölleri oluşmasına neden oluyor.
NASA’nın Juno uzay aracı, 2016’dan bu yana Jüpiter’in etrafında eliptik bir yörüngede dönerek gezegeni ve uydularını inceliyor. 27 Aralık 2024’te gerçekleşen son Io uçuşu sırasında, Juno’nun Jovian Infrared Auroral Mapper (JIRAM) cihazı, güney yarımkürede devasa bir sıcak nokta tespit etti. Araştırmacılar, bu bölgedeki patlamaların tek bir dev magma odası tarafından besleniyor olabileceğini düşünüyor.
NASA, bu yeni keşfedilen sıcak noktanın 80 trilyon watt enerji yaydığını, bunun da Dünya’daki tüm enerji santrallerinin toplam üretiminin altı katı olduğunu açıkladı.
Juno misyonunun baş araştırmacısı Scott Bolton, “Bu yeni veriler bizi adeta şaşkına çevirdi. Bu, Güneş Sistemi’nin en volkanik dünyasında şimdiye kadar kaydedilen en güçlü volkanik olay. Bu, gerçekten büyük bir keşif.” dedi.
Io’nun yüzeyine yayılan büyük bir karanlık alan, muhtemelen patlama sırasında oluşan katılaşmış lav akıntılarıyla kaplanmış durumda. Ancak Juno, son uçuşu sırasında Io’ya yeterince yakın değildi, bu nedenle bu yeni oluşumun gerçek doğası henüz netleşmedi.
Bilim insanları, yeni keşfedilen magma odasının yaklaşık 105 bin kilometrekarelik bir alanı kapladığını tahmin ediyor. Bu magma odası, şimdiye kadar Io’da keşfedilen en büyük volkanik oluşum olarak kabul ediliyor ve kuzey yarımkürede bulunan ünlü Loki Patera lav gölünü geride bırakıyor.
