Birgün yazarı Feray Aytekin Aydoğan, MESEM’lerle ilgili kaleme aldığı yazısında patronlara verilen teşviklerle çocuk işçilik yaşının 10’a kadar düşürüleceğini belirtti.
Aydoğan’ın yazısı şöyle:
“Siyasi iktidarın okullaşma politikasını politik tercihleri belirledi. O tercih hiçbir zaman çocuklardan yana olmadı. Sermayenin ve rejimin ihtiyacı doğrultusunda okullaşma politikası hayata geçirildi. Özel okulların kamu okullarına oranı 2012 4+4+4 yasasından önce yüzde 10 iken 2024’te bu sayı yüzde 24’e ulaştı. En çok tercih edilen okul türleri fen, Anadolu liseleri başta olmak üzere akademik liseler iken meslek ve imam hatip liselerinin sayısı artırıldı.
Meslek liselerinin genel ortaöğretim içindeki payı 2022 verileri ile yüzde 36,92; 4+4+4 yasası öncesi sayısı 45 olan OSB (Organize Sanayi Bölgesi) içinde ve dışında açılan özel mesleki ve teknik ortaöğretim kurumu sayısı 337 oldu. Kamusal, parasız eğitim için kaynak yok diyenler özel meslek lisesi sahiplerine öğrenci başına otuz binlerden altmış binlere ulaşan rakamlar, milyonlar aktarıyorlar.
“Çocukların ucuz işgücü haline getirilmesi sermayeye yetmedi”
Halkın kaynaklarından aktarılan paralar ve çocukların ucuz işgücü haline getirilmesi sermayeye yetmedi. 2016 yılında Mesleki Eğitim Merkezlerini (MESEM) hayata geçirdiler. Çocukların okulda gösterildiği ancak haftada sadece bir gün okula gittiği, diğer günler çalıştırıldıkları ve ödenen ücretlerin işsizlik fonundan karşılanarak bedava işgücü haline getirildiği çocuk işçiliğini yaygınlaştırma merkezlerine “eğitim merkezi” dediler. Mesleki eğitimdeki yaklaşık dört çocuktan biri (yüzde 23,3) artık MESEM’lerde.
“Patronlar fazlasını istiyor”
Ancak sermaye “Bu da yetmez” dedi. 2016 ve 2021 yıllarında 3308 Sayılı Kanun’da yapılan geçici düzenlemeler ile ücret alt limitleri asgari ücretin en az yüzde 30’u olarak belirlendi. Beceri eğitimi veya staj yaptıran işletmelere, öğrencilere ödemeleri gereken en az ücret üzerinden devlet katkısı uygulaması getirildi. Geçici düzenlemenin süresi 10 yıl olup MESEM programı dışındaki okul ve kurumlarda öğrenim gören öğrencilere ödenebilecek en az ücretin; 20’den az personel çalıştıran işletmeler için üçte ikisi, 20 ve üzerinde personel çalıştıran işletmeler için üçte biri, MESEM programına devam eden öğrencilere ödenebilecek en az ücretin ise tamamı devlet katkısı kapsamında işletmelere geri ödeniyor.
Ancak patronlar daha fazlasını istiyor. Daha fazla teşvik, daha fazla bedava işgücü istiyor. Mesleki ve Teknik Eğitim Politika Belgesi ve dört yeni okul modeli (sektör içi, sektöre entegre, bölge, ihtisas) ile tüm meslek liseleri MESEM’leştiriliyor. 10 ilde başlatılan uygulama ile 10’uncu sınıfı bitiren meslek lisesi öğrencilerinin bölge okullarına nakli yapılıyor. 17 Ocak’ta Resmi Gazete’de yayımlanan yönetmelikle de 5’inci ve 6’ncı sınıflarda eğitim yılı süresince, 7’nci sınıfta ise eylül ayının son iş gününe kadar ortaokullardaki çocukların meslek ortaokullarına nakli yapılacak. Çocuk işçiliğinin yaygınlaştırılması 10 yaşa kadar düşürülüyor.”
