Osmanlı’nın Lale Devri’nde inşa edilen ve UNESCO’nun Dünya Miras Geçici Listesi’nde yer alan İshak Paşa Sarayı’nın asıl listeye girmesi için ilk olarak “alan yönetimi” ve “yönetim planı” hazırlanıyor.
Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Şehnaz Eraslan Alıcıgüzel, iki asistanıyla, üniversite bünyesinde Bilimsel Araştırma Projesi kapsamında İshak Paşa Sarayı’nın yönetim planı taslağı üzerine proje çalışması yapıyor.
Alıcıgüzel’in yürüttüğü proje tamamlandığında ilgili kurumlarla paylaşılacak.
Doç. Dr. Alıcıgüzel, AA muhabirine, geçici listedeki İshak Paşa Sarayı’nın UNESCO’nun asıl listesine dahil olabilmesi için çalışma yapılması gerektiğini söyledi.
UNESCO’nun belirlediği birtakım kriterler olduğuna dikkati çeken Alıcıgüzel, “Bu kriterlerden bir veya birkaçını karşılayabilmeli, ‘özgünlük ve bütünlük değerleri ile alan yönetimi ve yönetim planına sahip olmalı’ diye şartlar getirmiş. Dolayısıyla bu şartları kapsayan kültürel miras alanları değerlendiriliyor.” dedi.
Alıcıgüzel, bir alanın sürdürülebilir şekilde korunması, alanla ilgili hangi kurum ve kuruluşlar varsa onların ortak kararlarıyla yönetilebilmesi açısından “alan yönetimi”nin çok önemli olduğunu ve “yönetim planı”nın da bunun parçası olduğunu anlattı.
İshak Paşa Sarayı’nın 2000 yılında geçici listeye dahil edilmiş olmasına rağmen henüz bir alan yönetimi ve yönetim planının olmadığını dile getiren Alıcıgüzel, “UNESCO 2005 yılından itibaren kültürel miras alanları özellikle dünya miras alanları için alan yönetimi ve yönetim planını şart koşuyor. Eğer bir alanın alan yönetim ve yönetim planı yoksa UNESCO bu alanı Dünya Miras Listesi’ne kabul etmiyor.” diye konuştu.
Projede başlangıç aşamasında olduklarını belirten Alıcıgüzel, şöyle konuştu:
“Üç arkadaşımızla projeyi devam ettiriyoruz. Şu an için saha gözlemleri yapıyoruz ve ilgili kurum ve kuruluşlarla birtakım görüşmelerimiz olacak. Alanın korunmasına, sürdürülebilir turizmine dair ‘swot analizi’ gerçekleştireceğiz. Bu analizlerden sonra yönetim planının ana hatları oluşmaya başlayacak. Bu yönetim planı sonuçta bir projedir.”
Bir alanın dünya miras listesine kabul görmesi için UNESCO tarafından nasıl korunduğuna dair bir yönetim planı mekanizmasını istediğini dile getiren Alıcıgüzel, İshak Paşa Sarayı’nın restorasyonuna yönelik eleştirilerin olduğunu, yapının kısmen de olsa özgünlüğünü koruduğunu belirtti.
“Osmanlı, Selçuklu’nun mimari teknik özelliklerini bir arada gösteren bir saray”
Sarayla ilgili mutlaka alan yönetim ve yönetim planının oluşturulması gerektiğini ifade eden Alıcıgüzel, şöyle devam etti:
“Mevcut mevzuatımız zaten buna izin veriyor. İshak Paşa Sarayı, UNESCO Dünya Miras Listesi’ne girmeyi hak eden bir kültürel miras alanımız. Osmanlı ve Selçuklu’nun mimari ile teknik özelliklerini bir arada gösteren bir saray. Aynı zamanda bezeme kompozisyonlarında barok rokoko etkileri var. İran sanatının özellikleri var. Dolayısıyla eklektik (farklı ögeleri bir araya getirerek derleme) bir saray, eklektik bir mimari yapı özelliği gösteriyor. Aslında bu da UNESCO’nun aradığı şartlar arasındadır.”
Alan yönetimi ve yönetim planının eksik olması nedeniyle sürdürülebilir bir şekilde korunmasının arka planda kalacağını belirten Alıcıgüzel, şunları kaydetti:
“Dolayısıyla bir an evvel bakanlığımız ve valiliğimiz ya da üniversitemiz, belediyemiz arasında artık hangisi uygun görülürse mutlaka bir protokolle bu sürecin başlatılması gerekiyor. Bu süreç başlatıldıktan sonra ve daha sonrasında asıl listeye aday olabilme şansının artacağını düşünüyorum.”
